Buổi thông tin báo chí dự kiến tổ chức từ 10h ngày 26/3 tại Trung tâm hội nghị TP Uông Bí (Quảng Ninh), nhưng đến 11h45 Chủ tịch TP Uông Bí Nguyễn Mạnh Hà cùng Giám đốc Sở Thông tin Truyền thông Lê Ngọc Hân mới có mặt. Ông Hà giải thích do phải nhận thêm thông tin chỉ đạo và hoàn tất báo cáo cập nhật tình hình.
Sư trụ trì phải chịu trách nhiệm về 'thỉnh vong, cúng oan gia trái chủ'
Mở đầu buổi gặp gỡ báo chí, ông Nguyễn Mạnh Hà thông tin, sau khi nhận chỉ đạo của UBND tỉnh, chính quyền TP Uông Bí đã làm việc với nhà chùa về các hoạt động "thỉnh vong, cúng oan gia trái chủ". Các hoạt động này diễn ra trong khuôn viên chùa nên sư trụ trì Thích Trúc Thái Minh phải hoàn toàn chịu trách nhiệm. Việc quản lý chức sắc Phật giáo ở chùa Ba Vàng thuộc về Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam và Giáo hội Phật giáo tỉnh Quảng Ninh.
Trong khi chờ đợi phúc đáp của Giáo hội Trung ương làm rõ các hoạt động "thỉnh vong, cúng oan gia trái chủ" có phù hợp với truyền thống, giáo lý, hiến chương Phật giáo hay không, chính quyền Uông Bí đã có văn bản yêu cầu chùa Ba Vàng dừng việc này vì không có trong danh mục đăng ký. Cơ quan chức năng rà soát hoạt động ở chùa Ba Vàng. Sở Thông tin Truyền thông đã yêu cầu dừng hoạt động các trang web của chùa.
TP Uông Bí cũng tăng cường xác định thân nhân, lai lịch của những người nhà chùa xuất hiện trong video do báo chí đăng tải; tiếp tục kiểm tra tạm trú, tạm vắng với những người đến tu tập tại chùa để không bị kẻ xấu lợi dụng.
Trước câu hỏi về sự tồn tại các trang web của nhà chùa và bà Phạm Thị Yến (Chủ nhiệm Câu lạc bộ Cúc Vàng chùa Ba Vàng), Giám đốc Sở Lê Ngọc Hân cho biết, web Thích Trúc Thái Minh và Phạm Thị Yến là cá nhân, sử dụng tên miền quốc tế là không đúng, vì chưa khai báo với Bộ Thông tin Truyền thông. Sở đã yêu cầu dừng hoạt động để thực hiện thủ tục theo quy định.
Trang web chùa Ba Vàng là trang điện tử nội bộ, nhưng qua kiểm tra có dấu hiệu hoạt động như một trang điện tử tổng hợp khi trích đăng nội dung từ một số trang điện tử khác. Phát hiện dấu hiệu này, Sở đã yêu cầu tạm dừng để thực hiện thủ tục nếu muốn đăng ký thành trang thông tin điện tử tổng hợp. Còn nếu không thì nhà chùa phải gỡ bỏ thông tin tổng hợp trên web.
Vì sao 'thỉnh vong' diễn ra nhiều năm, nhưng không bị xử lý?
Ngày 28/8/2015, Giáo hội Phật giáo Quảng Ninh đã có báo cáo gửi cơ quan chức năng về việc chùa Ba Vàng "lợi dụng phật tử tên Yến kêu gọi nhân dân về chùa cúng oan gia trái chủ, bắt ma, thu tiền với số lượng lớn". Tuy nhiên, sự việc đã không được giải quyết, phải chờ đến khi báo chí phanh phui, tỉnh và thành phố mới vào cuộc.
Giải thích về sự chậm trễ trong xử lý, ông Nguyễn Mạnh Hà nói ngay sau thời điểm đó (năm 2015), TP Uông Bí có làm việc với trụ trì Ba Vàng và được khẳng định làm đúng môn giới đạo Phật, không có những hoạt động "thỉnh vong, cúng oan gia trái chủ".
Về trách nhiệm của chính quyền khi để "thỉnh vong, cúng oan gia trái chủ" kéo dài nhiều năm, ông Hà giải thích nhà chùa không công khai, cố che giấu, kiểm soát rất kỹ người tham gia, như khám người, thu máy ghi âm, ghi hình... Để phát hiện và đủ cơ sở xử lý "rất khó khăn với nhà chức trách". Công an phải có quá trình điều tra mấy tháng, rất công phu.
Chưa thỏa mãn với câu trả lời của lãnh đạo TP Uông Bí, báo chí đặt câu hỏi: "Trách nhiệm của lực lượng an ninh văn hóa ở đâu?". Ông Nguyễn Mạnh Hà xin phép không trả lời, nhưng khẳng định mọi lực lượng đều có quyền đấu tranh với các sai phạm trong xã hội, ai phát hiện trước đều đáng được ghi nhận, biểu dương. Việc phát hiện sớm hay muộn thì chưa thể đánh giá lỗi tại ai.
Xử phạt 5 triệu đồng với bà Phạm Thị Yến vì vi phạm nếp sống văn hóa
Chủ tịch TP Uông Bí cho hay đã yêu cầu cơ quan chức năng xem xét hoạt động của bà Yến, giao phường Quang Trung, TP Hạ Long (nơi bà Yến cư trú) ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm nếp sống văn hóa với bà Yến, mức xử phạt 5 triệu đồng, theo Nghị định 158. Trước đó nhiều năm, bà Yến đã đăng tải nhiều video trên Facebook cá nhân thuyết giảng phật tử về "vong báo oán", khuyến khích người dân lên chùa giải oán.
Cơ quan chức năng tiếp tục làm rõ các hành vi của bà Yến như: thông tin trục lợi, hoạt động tôn giáo không có trong danh mục đăng ký ở chùa Ba Vàng, làm rõ bà Yến và các nhân trong chùa có hay không hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản? "Chúng tôi đề nghị công an thu thập chứng cứ và thông tin rộng rãi để những ai thuộc đối tượng bị hại sớm trình báo với công an", ông Hà nói và cho biết thời gian qua chính quyền chưa nhận được thông tin ai bị cưỡng ép phải nộp tiền vào chùa để cúng vong mà đều là tự nguyện cúng dường.
Trước câu hỏi đánh giá thế nào về những phát ngôn của bà Yến rằng nữ sinh giao gà ở Điện Biên bị sát hại là "ác nghiệp tiền kiếp và duyên trong hiện tại", các liệt sĩ sinh ra trong chiến tranh loạn lạc là bởi "bị quả báo tiền kiếp mắc tội sát sinh", ông Hà nói: "Chúng tôi phản đối mạnh mẽ các phát ngôn xúc phạm anh hùng liệt sĩ và nạn nhân bị sát hại khi đi giao gà ở Điện Biên".
Báo chí tiếp tục chất vấn Chủ tịch TP Uông Bí việc xử phạt bà Phạm Thị Yến 5 triệu đồng đã thỏa đáng chưa? Ông Nguyễn Mạnh Hà nói việc xử phạt năm triệu đồng chỉ là ban đầu. Mức phạt này, anh em đã xử lý hết khung. Chính quyền đang đi theo hướng, xử lý hành chính trước, xử lý hình sự thì chờ công an điều tra.
Chùa Ba Vàng được xây bằng tiền phật tử và du khách
Về việc quy trình bổ nhiệm sư thầy trụ trì có gì khuất tất khi sư Minh không có bằng trung cấp, sơ cấp Học viện Phật giáo, ông Hà nói việc bổ nhiệm sư thầy không có bằng cấp là trách nhiệm của Giáo hội Phật giáo và chính quyền không có ý kiến.
Khi báo chí đặt câu hỏi về khoản tiền công đức của phật tử vào chùa Ba Vàng, lãnh đạo TP Uông Bí không có câu trả lời cụ thể, chỉ nói đang từng bước thực hiện và mong muốn có cơ chế công khai, minh bạch tiền công đức để phật tử và nhân dân yên tâm. Các hoạt động tài chính của chùa được công khai, minh bạch thì sẽ không dẫn đến trục lợi, lợi dụng niềm tin tôn giáo.
