Giấc mơ Mỹ tan vỡ, du học sinh Trung Quốc cân nhắc lựa chọn thay thế

ANTD.VN - Hàng trăm nghìn sinh viên Trung Quốc đang phải đối mặt với thực tế phũ phàng, giấc mơ tan vỡ khi chính quyền Mỹ đẩy mạnh việc trục xuất và hủy bỏ visa của họ nhằm theo đuổi chương trình nghị sự cứng rắn về người nhập cư. Đối mặt với nguy cơ bị trục xuất giữa chừng, du học sinh đang phải cân nhắc các lựa chọn khác.

• Tổng thống Trump chỉ thị chấm dứt hợp đồng liên bang với Đại học Harvard
• Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng áp lực lên Đại học Harvard

Mỹ đã dừng toàn bộ việc cấp thị thực cho du học sinh Đại học Harvard

Hoang mang, lo sợ bao trùm

Kiwi Zhang, một nghiên cứu sinh chuyên ngành Khoa học máy tính người Trung Quốc đã luôn hy vọng về tương lai học tập của mình cho đến khi thị thực của anh bị thu hồi tại biên giới Mỹ vào tuần trước. Anh vừa có buổi thuyết trình tại một hội nghị ở châu Á và khi đang trên đường quay lại Mỹ thì giấc mơ học hành tan vỡ. Kiwi Zhang cho biết, anh đã bị cơ quan chức năng Mỹ tạm giữ tại biên giới trong 48 giờ, bị tịch thu điện thoại, máy tính xách tay, đồ đạc cũng bị lục soát. Các nhân viên Mỹ đã thẩm vấn anh về mối quan hệ với chính quyền và các cuộc gặp gỡ với bạn bè khi ở Trung Quốc. Sau buổi thẩm vấn, Zhang đã bị trục xuất và bị cấm nhập cảnh vào Mỹ trong 5 năm vì nghi ngờ đã chia sẻ nghiên cứu của mình với Chính phủ Trung Quốc - một cáo buộc mà anh phủ nhận. Hiện Zhang đã trở lại Trung Quốc và cân nhắc các bước tiếp theo. “Tôi chưa bao giờ nghĩ điều này xảy ra. Tôi không biết mọi thứ sẽ trở nên tồi tệ sau khi ông Trump trở lại nhiệm sở. Chính quyền của ông ấy đang khiến tương lai học tập của tôi bị ảnh hưởng nghiêm trọng và tôi cảm thấy bất lực” - Zhang nói.

Hiện nay, nhiều sinh viên Trung Quốc đang học tập tại Mỹ lo sợ có thể gặp phải tình trạng tương tự. Chính quyền của Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố hôm 28-5 rằng, sẽ “quyết liệt tước thị thực đối với sinh viên Trung Quốc, bao gồm những người có mối liên hệ với Đảng Cộng sản Trung Quốc hoặc đang học trong các lĩnh vực quan trọng”. Thông báo của Ngoại trưởng Marco Rubio rất ngắn gọn và mơ hồ, nhưng nó đã làm chấn động Trung Quốc, gây ra sự bối rối và lo lắng trong cộng đồng sinh viên cũng như sự phản đối mạnh mẽ từ Bắc Kinh. Các nhóm chat của sinh viên liên tục gửi đi những tin nhắn hoang mang. Các đường dây tư vấn giáo dục dồn dập các cuộc gọi hoảng loạn. Nhiều sinh viên bày tỏ sự thất vọng và tức giận trên mạng xã hội.

Căng thẳng gia tăng

Tại cuộc họp báo thường kỳ hôm 29-5 vừa qua, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã cáo buộc chính quyền Tổng thống Donald Trump sử dụng hệ tư tưởng và an ninh quốc gia làm “cái cớ” cho động thái “có động cơ chính trị và phân biệt đối xử”. Đột nhiên hàng trăm nghìn thanh thiếu niên Trung Quốc, vốn bị thu hút bởi danh tiếng của nền giáo dục đẳng cấp thế giới và sức hấp dẫn của giấc mơ Mỹ, phải đối mặt với thực tế tương lai mà họ đã nỗ lực để đạt được giờ đây đang bị đe dọa. Joyce, người đã nhận được lời mời từ Đại học Harvard cho biết, điều khiến cô lo lắng nhất là mọi nỗ lực về tương lai nghề nghiệp có thể bị đổ sụp chỉ sau một đêm. Hiện thị thực sinh viên của cô còn hiệu lực 1 năm, nhưng cô không dám về Trung Quốc trong kỳ nghỉ hè này vì lo ngại có thể bị từ chối nhập cảnh khi quay lại Mỹ.

Trong nhiều thập kỷ, những bộ óc thông minh nhất của Trung Quốc đã đổ xô đến Mỹ để học tập. Cho đến năm ngoái, sinh viên Trung Quốc vẫn là nhóm sinh viên quốc tế lớn nhất tại Mỹ, đóng góp đáng kể vào nền kinh tế và giúp quốc gia này duy trì lợi thế cạnh tranh trong nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ. Nhưng khi sự cạnh tranh chiến lược giữa hai quốc gia gia tăng, sự ngờ vực đã trở nên sâu sắc hơn. Cả hai bên đã tăng cường các biện pháp an ninh quốc gia và bảo vệ các công nghệ tiên tiến của họ nhiều hơn - đặc biệt là trong các lĩnh vực nhạy cảm có liên quan đến quân sự. Trong nhiệm kỳ đầu tiên của mình vào năm 2020, Tổng thống Donald Trump đã ban lệnh từ chối cấp thị thực Mỹ cho những sinh viên tốt nghiệp các ngành khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học (STEM) từ các trường đại học Trung Quốc được cho là có liên quan đến quân đội. Chỉ trong vòng 3 tháng, hơn 1.000 công dân Trung Quốc đã bị thu hồi thị thực và lệnh này tiếp tục có hiệu lực dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden.

Nỗi lo lắng, sợ hãi có thể cảm nhận được trong các cuộc phỏng vấn của CNN với sinh viên Trung Quốc đang theo học tại Mỹ. David Yang, sinh viên năm thứ hai chuyên ngành Hóa học lý thuyết tại một trường đại học hàng đầu ở miền Trung Tây Mỹ đã vô cùng buồn bã khi đọc được thông báo của Ngoại trưởng Marco Rubio. Anh nói: “Điều này là không thể tưởng tượng được. Tôi cảm thấy buồn, lạc lõng và bất lực. Thật sự rất căng thẳng. Những thay đổi liên tục về chính sách đã gây ra nhiều bất ổn cho cuộc sống của chúng tôi. Nó thực sự ảnh hưởng đến năng suất và theo thời gian, ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần. Và đối với tôi, điều đó đã xảy ra rồi”. Trong những tuần gần đây, Yang thấy gần như không thể tập trung vào nghiên cứu của mình. Thay vào đó, anh dán mắt vào tin tức, lo lắng theo dõi cuộc chiến leo thang của ông Donald Trump với các trường đại học hàng đầu và sinh viên quốc tế, xem liệu mình có thể bị rơi vào tình trạng tồi tệ nhất hay không. Lo lắng về thị thực của mình, Yang sẽ hủy chuyến về thăm nhà vào mùa đông này, bởi chuyên ngành học của anh ấy có thể nằm trong cái mà Ngoại trưởng Rubio gọi là “lĩnh vực quan trọng”.

Cân nhắc các lựa chọn thay thế

Đối mặt với nguy cơ bị gián đoạn giữa chừng quá trình học tập, một số sinh viên Trung Quốc đang cân nhắc các lựa chọn khác. Ella Liu, sinh viên chuyên ngành Toán học tại một trường đại học ở miền Trung Tây nước Mỹ, đang về thăm gia đình ở Quảng Châu cho hay: “Tôi và gia đình đều cầu mong sẽ không bị cấm nhập cảnh vào Mỹ trong tháng 6”. Liu lựa chọn Mỹ để theo đuổi sự nghiệp học hành của mình, nhưng nếu chính sách thị thực cứng rắn vẫn tiếp tục, cô có thể cân nhắc chuyển đến một trường đại học khác ở châu Âu hoặc Hồng Kông (Trung Quốc). “Tôi rất quyết tâm học Toán và cũng có nhiều nguồn tài liệu tuyệt vời ở các quốc gia khác, chẳng hạn như ở Pháp” - cô nói. Giống như nhiều sinh viên Trung Quốc khác, Liu xuất thân từ một gia đình trung lưu. Bố mẹ cô đã tiết kiệm trong nhiều năm để cô có thể theo học đại học tại Mỹ, nơi học phí và chi phí sinh hoạt cao hơn nhiều so với việc lấy bằng ở châu Âu hoặc châu Á.

Trong những năm gần đây, số lượng sinh viên Trung Quốc tại Mỹ đã giảm đều đặn so với mức đỉnh điểm trong năm học 2019 - 2020, một sự sụt giảm trùng với đại dịch Covid-19 nhưng cũng làm gia tăng căng thẳng giữa hai chính phủ. Nelson Urena - Giám đốc tư vấn đại học tại một công ty quản lý giáo dục ở Thượng Hải cho biết, trong nhiều năm, nhiều gia đình Trung Quốc coi các trường đại học Mỹ là “tiêu chuẩn vàng” cho giáo dục đại học. Tuy nhiên, kể từ khoảng năm 2018 các sinh viên và phụ huynh quan tâm nhiều hơn đến các trường đại học ở Vương quốc Anh, Canada và Ausrtalia, cũng như Hồng Kông (Trung Quốc).

Mỹ ký sắc lệnh cấm visa du học Havard

Theo hãng tin Reuters, ngày 4-6 (giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh cấm cấp visa cho du học sinh nước ngoài muốn vào Mỹ để theo học hoặc tham gia chương trình trao đổi tại Harvard. “Tôi cho rằng cần thiết phải hạn chế việc nhập cảnh đối với những công dân nước ngoài có ý định vào Mỹ chỉ để tham gia học tập tại Đại học Harvard, hoặc tham dự các chương trình trao đổi học thuật do trường này tổ chức” - ông Donald Trump tuyên bố.

Bên cạnh đó, theo sắc lệnh, Bộ Ngoại giao Mỹ cũng phải “xem xét thu hồi” thị thực học thuật hoặc trao đổi hiện có của bất kỳ sinh viên Harvard nào “có nguy cơ đe dọa nước Mỹ”. Theo Reuters, sắc lệnh của Tổng thống Trump có hiệu lực ngay lập tức, sẽ dừng toàn bộ việc cấp thị thực (F, M và J) cho du học sinh Harvard. Lệnh này dự kiến có hiệu lực trong 6 tháng và có thể được gia hạn.

Trước đó, ngày 22-5, Bộ trưởng An ninh Nội địa Mỹ Kristi Noem từng quyết định thu hồi giấy phép tuyển sinh viên quốc tế của Đại học Harvard. Tuy nhiên, trường ngay lập tức đệ đơn kiện về việc này. Thẩm phán liên bang Allison Dale Burroughs của Massachusetts ngày 23 và 29-5 đã hai lần ra quyết định chưa thực hiện lệnh cấm của chính quyền Trump, cho phép Harvard tiếp tục tuyển sinh trong thời gian xử lý vụ kiện.