Mùa hè mát lành nuôi trẻ con tập lớn

ANTD.VN - Không phải lúc nào người lớn cũng nhớ cách một đứa trẻ lớn lên trong lòng thế giới này. Nhanh quá. Chúng ta đã từng là trẻ con, nhưng lớn lên thì quên mất.

• Cựu thành viên nhóm nhạc 365 ra mắt sách về thiếu nhi, gây quỹ mổ tim cho trẻ em
• Dịch giả 10 tuổi chuyển ngữ bộ sách lịch sử dành cho thiếu nhi
• Nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt cuốn sách thiếu nhi đặc biệt “Phòng cho thuê”

Cuốn sách mỏng “Cho bạn một cơ hội” của nhà văn Hồ Huy Sơn nhắc lại chút ít về con đường ấy. Một lối đi đã cũ, nhưng đứa trẻ nào cũng sẽ bước qua; chúng tò mò, sai lầm, thất vọng, rồi tha thứ, và lại tiếp tục chơi. 11 truyện ngắn, giản dị như cách người ta kể nhau nghe về lũ trẻ hàng xóm: hôm nay nó ấp trứng rồi làm vỡ, hôm sau nó tha sẻ non lên mái nhà, tay chân lấm lem nhưng đôi mắt thì lấp lánh sáng

Hồ Huy Sơn không có ý định dạy dỗ trẻ nhỏ, anh không buộc trẻ em phải học bài, cũng không đòi người lớn phải gật gù rằng bài học rất hay. Anh chỉ kể những câu chuyện thong thả, nhẹ nhàng, như cách ông già Noel trong sách bỗng chốc tháo râu giả, rồi cúi xuống bảo: “Bố đây, không phải ông già Noel đâu”. Cái thật thà ấy làm trẻ con tin, mà người lớn cũng gật gù tủm tỉm.

Ở những truyện như “Bí mật của Nhi”,“Giấc mơ có lỗi”, hay “Tặng bạn một cơ hội”, các nhân vật trẻ con được Hồ Huy Sơn xây dựng với cái nhìn trong veo, lúc nôn nóng, khi cau có, nhưng luôn thành thật. Chúng mắc lỗi vì muốn thử, thất vọng vì không ai dạy, nhưng rồi cũng tự dỗ mình bằng những niềm tin khác. Hồ Huy Sơn để lũ trẻ tự lớn lên theo cách đó, không vỗ đầu, không dắt tay, không mớm lời.

Trong “Bí mật của Nhi”, cô bé Nhi lén lấy trứng gà về ủ trong chăn, chờ mong một con gà con chui ra. Thật dễ đoán cái kết, nhưng điều quan trọng không phải quả trứng vỡ, mà là tâm trạng ngơ ngác của Nhi khi vỡ ra rằng tự nhiên có quy luật của nó. Cái đau ấy không dữ dội, không nước mắt, mà là một chút thinh lặng trong chăn, dưới cái nóng hầm hập mà đứa trẻ tưởng tượng là hơi ấm sự sống.

Đây là cách Hồ Huy Sơn đối thoại với trẻ con: anh không mắng, không an ủi, chỉ để mặc đứa trẻ vỡ ra một điều rồi tự nó đi tiếp. Trong “Tặng bạn một cơ hội”, một đứa trẻ tha thứ cho bạn phá mất cây bút chì. Một bài học tưởng chừng đơn giản nhưng không phải lúc nào cũng dễ. Tha thứ ở tuổi trẻ con là cho phép bạn được chơi tiếp, được sửa sai.

Nhà văn Hồ Huy Sơn

Nếu ai từng đi qua tuổi thơ với nỗi ám ảnh đái dầm, hẳn sẽ bật cười khi đọc “Giấc mơ có lỗi”. Thằng Thái chữa cái tật xấu ấy bằng cách nghe lời bà nội: ăn thịt nhện nướng. Hồ Huy Sơn điểm một chút dân gian, một chút xấu hổ, một chút ngô nghê vào đó. Để rồi cuối cùng, dù có khỏi hay không thì điều quan trọng vẫn là cách đứa trẻ tự đối diện với nỗi xấu hổ của mình.

Ở phần sau, câu chuyện mở rộng hơn một chút, chạm đến làng quê, biển cả, công viên, cả những món đồ chơi dân gian như tò he. Có truyện đọc xong nghe như có mùi rơm rạ, như “Chỗ bạn bè với nhau”, có truyện nghe lành lạnh như vỏ ốc úp vào tai trong “Điều kỳ diệu của biển”. Mỗi câu chuyện là một cử chỉ nhỏ, một động tác con nít hay làm: thò tay ra kéo bạn, dúi cho bạn cái kẹo, hay chỉ đơn giản là cùng nhìn về phía có mặt trời.

Với “Chỗ bạn bè với nhau”, Hồ Huy Sơn đưa Hoàng về quê, lật giở lại ký ức tuổi thơ, mùi rơm rạ, con kênh nhỏ, người bạn cũ. Không cao trào, không kịch tính, chỉ là những cử chỉ thân quen, mà ai đã từng có một người bạn thân thì chắc hẳn sẽ thấy mình trong đó. “Điều kỳ diệu của biển”thì đẹp như một thước phim. Cái vỏ ốc úp vào tai nghe như tiếng biển, như thể ai đó đã nhốt cả đại dương vào đó. Một câu chuyện ngắn mà đọc lên nghe tiếng sóng, tiếng trẻ con giận dỗi, rồi làm lành. “Tò he cũng biết cười” là một bài ca nhỏ về nghề truyền thống. Một cô bé học nặn tò he từ ông lão, không chỉ học nghề mà học luôn sự kiên nhẫn và lòng tôn trọng những thứ cũ kỹ.

Trong cái nhịp sống xô bồ, có một câu chuyện kể rằng những thứ nhỏ bé vẫn cười được, vẫn tồn tại và dạy con người ta cách thở chậm lại. Cuối cùng là “Tạm biệt sẻ con”, nơi cô bé Bống cứu một con sẻ nhỏ. Truyện không chỉ nói về lòng trắc ẩn mà còn là câu chuyện vượt qua nỗi sợ, khi Bống phải leo lên mái nhà cao dù mình sợ độ cao. Một chi tiết nhỏ nhưng lay động, bởi lớn lên nào có dễ dàng đâu, ai cũng phải đánh đổi chút sợ hãi để trở thành phiên bản mạnh mẽ hơn của chính mình.

Văn Hồ Huy Sơn không cầu kỳ. Anh dùng thứ ngôn ngữ dân dã, câu ngắn, trong sáng, như thể anh sợ nếu viết dài quá thì tụi nhỏ đã chạy mất rồi. Và thật hiền lành, như một người anh bao dung nhìn bầy trẻ nhỏ, từng ngày ngây ngốc mà lớn lên. Cái hiền không phải để dạy dỗ, mà để trẻ con biết rằng có người đang lặng lẽ nhìn mình trưởng thành.

Đọc “Cho bạn một cơ hội”, bạn đọc có thể hình dung ra những buổi chiều người lớn ngồi bên đám trẻ, nhìn chúng chơi, đôi lúc chêm vài câu, rồi thôi. Chỉ có những đứa trẻ rất đời thường, sai rồi sửa, thương rồi giận, cười rồi quên.

Nếu nói về nhược điểm, thì có lẽ văn phong của Hồ Huy Sơn đôi khi hơi đều đều, đọc liền một mạch có thể thấy thiếu cao trào, thiếu lớp lang cảm xúc như người lớn kỳ vọng. Nhưng trẻ em thì khác, chúng không cần cốt truyện uốn lượn hay cao trào lộng lẫy. Chúng cần một giọng kể gần gũi và chân thật.

Tên sách là “Cho bạn một cơ hội”, nhưng đọc xong tôi nghĩ, hóa ra người lớn cũng được cho một cơ hội. Cơ hội để hiểu trẻ con. Cơ hội để nhớ mình đã từng vụng về thế nào khi tập lớn lên. Và nếu chịu khó đọc, có khi người lớn sẽ nhận ra, mình cũng cần được tha thứ, cũng cần được sống trong cơ hội bao dung của ai đó, để được bắt đầu lại như một đứa trẻ.