Thay đổi chiến lược trong phong cách ngoại giao của Tổng thống Donald Trump

ANTD.VN -  Cách chính quyền Tổng thống Donald Trump đạt được thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas ở Gaza, một bước ngoặt ngoại giao lớn có thể định hình lại toàn bộ khu vực Trung Đông cho thấy chiến lược thương lượng mang đậm phong cách doanh nhân của chính quyền Tổng thống Trump 2.0.

• Niềm vui về nhà của người dân Gaza sau khi Israel - Hamas ngừng bắn
• Cần nền hòa bình lâu dài, bền vững cho Dải Gaza
• Tình hình tại Dải Gaza sau khi Israel và Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn

Từ nghệ thuật kinh doanh đến nghệ thuật ngoại giao

Trong bài phân tích đăng trên Time Magazine tháng 10-2025, phóng viên Eric Cortellessa trình bày chi tiết về cách thức chính quyền Tổng thống Donald Trump đã “chốt” thỏa thuận Gaza như thế nào. Theo đó, ông Donald Trump đã sử dụng các cố vấn tin cậy để đàm phán, đạt thỏa thuận và nhấn mạnh tính hiệu quả thay cho cách tiếp cận ngoại giao truyền thống.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng các nhà lãnh đạo một số quốc gia Ảrập và Hồi giáo tại kỳ họp thứ 80 của Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York, ngày 23-9-2025

Tổng thống Donald Trump luôn tin rằng mọi xung đột đều có thể giải quyết bằng đàm phán. Khi đối mặt mục tiêu khó khăn nhất trong nhiệm kỳ hai –-chấm dứt chiến tranh Gaza - ông không chọn các nhà ngoại giao chuyên nghiệp, mà chọn hai người nói “ngôn ngữ của ông”: doanh nhân Steve Witkoff và con rể Jared Kushner.

Sau nhiều tháng thương lượng, hai đặc phái viên đã đạt được khuôn khổ thỏa thuận: Hamas trả 20 con tin còn sống, trao thi thể nạn nhân, đổi lấy việc Israel thả 250 tù nhân chung thân và khoảng 1.700 người bị giam tại Gaza. Israel cũng sẽ rút quân khỏi một số khu vực, cho phép viện trợ nhân đạo quy mô lớn và chấp thuận ngừng bắn. Tổng thống Donald Trump tới khu vực Trung Đông để chứng kiến lễ ký chính thức hiệp định lịch sử này.

Bước ngoặt của tiến trình hòa bình bắt đầu tại kỳ họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc ở New York. Đặc phái viên Witkoff và Ngoại trưởng Marco Rubio làm việc với đại diện Qatar, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ, hình thành bản kế hoạch 20 điểm bao gồm ngừng bắn, trao đổi tù nhân, bảo đảm an ninh Israel và phi quân sự hóa Gaza.

Hai cố vấn tin cậy đại diện cho phong cách "thương lượng trực tiếp" của ông Donald Trump

Ông Jared Kushner, người từng khởi xướng các hiệp định Abraham, điều chỉnh văn kiện thành mô hình hai giai đoạn: trước tiên là ngừng bắn và trao đổi con tin, sau đó là tái thiết và thành lập chính quyền lâm thời. Khi Tổng thống Donald Trump trình bày kế hoạch với lãnh đạo các quốc gia Hồi giáo, phản ứng bất ngờ tích cực. Nội các Israel và Hamas đều phê chuẩn chỉ trong vài ngày, mở đường cho lễ ký kết dưới sự chứng kiến của các bên trung gian.

Cơ hội mới cho Trung Đông

Theo Time Magazine, nếu thỏa thuận được duy trì, đây có thể là bước ngoặt chiến lược cho toàn khu vực. Sau gần hai năm năm thực thi chiến dịch quân sự khiến Hamas suy yếu, Hezbollah mất chỉ huy và Iran phải tạm dừng chương trình hạt nhân, Israel đứng trước cơ hội tái thiết Gaza và mở rộng hợp tác khu vực. Các nhà quan sát nhận định tiến trình bình thường hóa quan hệ Israel-Saudi Arabia có thể trở thành “chặng tiếp theo” của hòa bình Trung Đông.

Tuy nhiên, thỏa thuận vẫn mong manh. Giai đoạn hai – bao gồm việc rút quân toàn diện, xác định chính quyền dân sự mới và giải giới Hamas – tiềm ẩn nhiều rủi ro. Vì vậy, Tổng thống Donald Trump và các đặc phái viên nhanh chóng đến Israel và Ai Cập để bảo đảm thực thi hiệp định, thể hiện quyết tâm duy trì vai trò trung gian chủ động của Mỹ.

Đối với Thủ tướng Benjamin Netanyahu, thỏa thuận Gaza vừa là cơ hội, vừa là thách thức. Nó giúp giảm áp lực chính trị trong nước nhưng cũng có thể dẫn đến khủng hoảng nội các khi chiến tranh chấm dứt. Thủ tướng Netanyahu dựa vào cấu trúc “hai giai đoạn” để chứng minh rằng ông vẫn còn cần thiết nhằm đảm bảo Hamas thực thi cam kết.

Trong khi đó, Tổng thống Donald Trump chọn cách ăn mừng thận trọng. “Tôi tin thỏa thuận sẽ trụ vững - mọi người đều mệt mỏi vì chiến tranh”, ông nói với phóng viên tại Nhà Trắng. Dẫu vậy, giới chức Mỹ hiểu rằng hòa bình ở Gaza vẫn mong manh. Nếu các nước Ảrập không thể quản trị hiệu quả khu vực này, nguy cơ tái bùng phát xung đột vẫn còn hiện hữu.

Khẳng định lại vai trò toàn cầu của Mỹ

Có thể thấy rằng, thành công của thỏa thuận Gaza có thể giúp Tổng thống Donald Trump lấy lại hình ảnh lãnh đạo toàn cầu của Mỹ sau nhiều năm bị đánh giá là suy yếu ảnh hưởng quốc tế. Khi các chính quyền trước gặp khó trong việc chấm dứt xung đột ở Ukraine và Trung Đông, việc đạt được thỏa thuận Gaza thể hiện “năng lực thực thi” mới của Washington.

Thỏa thuận ngừng bắn ở Gaza được cho là một trong những dấu ấn của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhiệm kỳ 2

Kết thúc một cuộc chiến khiến hơn 40.000 người thiệt mạng là thắng lợi nhân đạo, nhưng với Tổng thống Donald Trump, đó còn là minh chứng cho triết lý “America First” trong hành động - đặt lợi ích và vai trò của Mỹ làm trung tâm mọi tiến trình quốc tế. Một quan chức cấp cao cho biết: Các nước Arập đã cam kết nguồn lực đáng kể cho việc tái thiết Gaza và đảm bảo Hamas bị giải giới hoàn toàn. Israel sẽ rút quân theo cơ chế “tin tưởng nhưng phải kiểm chứng”.

Thỏa thuận Gaza là minh chứng cho cách tiếp cận “thương lượng trực tiếp” mang phong cách doanh nhân của Tổng thống Donald Trump - kết hợp giữa sức ép chính trị, tính toán chiến lược và ngoại giao cá nhân. Nếu duy trì được hòa bình, đây không chỉ là thành tựu lớn của Mỹ mà còn mở ra hy vọng về một Trung Đông ổn định, nơi đối thoại thay thế bạo lực và vai trò của Washington một lần nữa được khẳng định trong trật tự thế giới mới.