Tội phạm vị thành niên: Nguyên nhân & Giải pháp phòng ngừa

ANTD.VN - Xã hội xuất hiện các vụ án mạng, tai nạn, phạm tội là những người trẻ tuổi, thậm trí là trẻ chưa thành niên. Ở đây, các hành vi vi phạm pháp luật không chỉ dừng lại ở sự bộc phát với những hành vi nhỏ, lẻ như trộm cắp “vặt”, va chạm, xích mích bằng lời nói mà cấp độ phạm tội ở mức nguy hiểm như: bao lực học đường, gây rối trật tự công cộng, phạm tội nghiêm trọng như cướp giật, trộm cắp tài sản có tổ chức, đua xe và cổ vũ đua xe trái phép, mua bán, tàng trữ, sử dụng trái phép chất ma túy và hành vi phạm tội đặc biệt nghiêm trọng như giết người.

Theo thống kê, trung bình mỗi năm cả nước có hàng chục nghìn thanh thiếu niên vi phạm pháp luật. Trong đó, tỷ lệ gây án xuất hiện ở mọi lứa tuổi vị thành niên: người dưới 14 tuổi, người từ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi và người từ 16 đến dưới 18 tuổi. Sự trẻ hóa tội phạm không chỉ phản ánh một thực trạng đáng lo ngại về đạo đức và giáo dục mà còn đặt ra nhiều thách thức cho hệ thống pháp luật và an ninh, trật tự. Những đối tượng phạm tội ở độ tuổi vị thành niên thường có những hành vi bộc phát, thiếu suy nghĩ, chín chắn và dễ bị lôi kéo, dụ dỗ vào các hoạt động tội phạm. Điều đáng lo ngại hơn là các hành vi phạm tội ngày càng có tổ chức và nguy hiểm hơn. Đây là một thách thức lớn cho công tác phòng, chống tội phạm, đòi hỏi sự nỗ lực và hợp tác từ nhiều phía.

Tổ công tác 141 - CATP Hà Nội phát huy vai trò nòng cốt trong đấu tranh, ngăn chặn "tội phạm đường phố"

1 cái chết, 1 phiên tòa và tất cả đã quá muộn!

Ngày 22-4-2025, rất nhiều người đã có mặt từ sớm để theo dõi phiên tòa xét xử 24 bị cáo liên quan đến vụ nhóm thanh thiếu niên phóng xe tốc độ cao đâm tử vong cô gái 27 tuổi vào rạng sáng 3-11-2024 tại ngã tư phố Trần Hưng Đạo - Bà Triệu (phường Cửa Nam, Hà Nội). Vụ án này xảy ra đã gây phẫn nộ dư luận suốt một thời gian sau đó.

Theo cáo trạng truy tố, khoảng 0h15 rạng sáng 3-11, chị N.N.Q, sinh năm 1997, trú tại quận Hai Bà Trưng (cũ), Hà Nội điều khiển xe máy đang đỗ dừng chờ đèn tín hiệu giao thông tại ngã tư Trần Hưng Đạo - Bà Triệu (hướng đi từ ga Hà Nội về Bệnh viện Trung ương Quân đội 108). Thời điểm này, một đoàn xe máy do các thanh thiếu niên điều khiển đi theo chiều ngược lại với tốc độ cao, trong đoàn có Nguyễn Hồng Nhung, sinh năm 2005, trú tại quận Tây Hồ (cũ), Hà Nội điều khiển xe máy nhãn hiệu Honda mang BKS: 29F1-687.66 chở theo Nguyễn Phương Anh, sinh năm 2005, trú tại quận Hoàn Kiếm (cũ) đi với tốc độ nhanh, lạng lách, vượt đèn đỏ đâm trúng khiến nạn nhân ngã ra đường.Cùng lúc này, Nguyễn Tá Minh Khang, sinh năm 2008, trú tại xã Hữu Hòa, huyện Thanh Trì (cũ) điều khiển xe máy mang BKS: 29M1-942.74 chở Lê Đình Cường, sinh năm 2008, trú tại xã Hữu Hòa, huyện Thanh Trì (cũ) đâm thẳng vào chị N.N.Q. Sau đó, các đối tượng lên xe bỏ chạy khỏi hiện trường. Khi xe cấp cứu đến thì chị N.N.Q đã tử vong. Căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập được, cơ quan Cảnh sát điều tra đã xác minh và triệu tập các đối tượng. Tại cơ quan công an, Nguyễn Hồng Nhung và Nguyễn Tá Minh Khang đã thừa nhận hành vi vi phạm của bản thân. Đáng chú ý, thời điểm xảy ra tai nạn, cả Nhung và Khang đều không có Giấy phép lái xe. Hành vi của Nhung và Khang đã phạm vào tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” quy định tại điểm a và c, khoản 2, Điều 260, Bộ luật Hình sự và tội “Gây rối trật tự công cộng” quy định tại khoản 1, Điều 318, Bộ luật Hình sự. Hành vi của 22 bị cáo còn lại đã phạm vào tội “Gây rối trật tự công cộng”.

Tại phiên xét xử sơ thẩm, bị cáo Nguyễn Hồng Nhung khai nhận, tối 3-11-2024 đã rủ bạn lên phố đi “lượn” và chụp ảnh thì thấy một đoàn xe máy phóng qua liền đuổi theo “xem có ai quen không”. Quá trình di chuyển, Nhung liên tục bấm còi, vượt đèn đỏ, lạng lách, đánh võng, sau đó đã gây ra tai nạn cho chị N.N.Q. Ngồi phía sau xe, Nguyễn Phương Anh khai không biết bạn mình chưa có Giấy phép lái xe. Sau va chạm, cả hai xe cùng ngã ra đường, Nhung bất tỉnh nên Phương Anh đã cùng 2 đối tượng khác đưa Nhung đi bệnh viện. “Khi vào đến bệnh viện, bị cáo mới biết vụ tai nạn gây chết người” - Phương Anh trả lời Hội đồng xét xử. Về phần Nguyễn Tá Minh Khang, bị cáo này cảm thấy rất ăn năn hối hận vì đã gây ra cái chết cho chị N.N.Q. Các bị cáo còn lại cúi gằm mặt, không biết vì xấu hổ hay chỉ đơn giản là để né tránh ống kính của các phóng viên.

Rất nhiều nước mắt đã rơi xuống… từ sự mất mát, đau đớn của người nhà nạn nhân; từ nỗi ân hận và dằn vặt của những gương mặt còn non nớt chưa biết thứ đối diện sắp tới sẽ là gì; từ sự tự trách của các bậc làm cha, làm mẹ có con đang đứng trước vành móng ngựa… Song, tất cả đã quá muộn!

Lực lượng 141 - CATP Hà Nội triển khai cắm chốt phòng, chống tội phạm

“Tội phạm đường phố” ngày càng trẻ hóa

Đây chỉ là một trong những vụ án điển hình liên quan đến tội phạm thanh thiếu niên gây rối trật tự công cộng trên địa bàn thành phố Hà Nội trong thời gian qua. Theo thống kê của Phòng Cảnh sát hình sự - Công an thành phố Hà Nội, trong 9 tháng đầu năm 2025, toàn thành phố phát hiện 67 vụ gây rối trật tự công cộng do các nhóm đông đối tượng thanh thiếu niên tụ tập điều khiển xe máy chạy tốc độ cao, lạng lách, đánh võng, mang theo hung khí đuổi đánh nhau, chiếm 1,45% số vụ phạm tội về trật tự xã hội trên địa bàn thành phố.Trong đó, 16/67 vụ các đối tượng bị xử lý hình sự về tội “Gây rối trật tự công cộng”, “Cố ý gây thương tích” do có hành vi tụ tập điều khiển xe máy mang theo hung khí đuổi đánh nhau trên đường phố, gây thương tích cho đối tượng khác; 3/67 vụ các đối tượng bị xử lý hình sự về hành vi giết người, gây rối trật tự công cộng; 1/29 vụ các đối tượng bị xử lý hình sự về hành vi cướp tài sản, gây rối trật tự công cộng và 3/67 vụ các đối tượng bị xử lý hình sự về hành vi hủy hoại tài sản, gây rối trật tự công cộng.

Nhóm thanh thiếu niên cùng phương tiện bị thu giữ tại cơ quan Công an

Qua công tác đấu tranh, điều tra các vụ án do các nhóm thanh thiếu niên tụ tập điều khiển xe mô tô, xe gắn máy mang theo vũ khí, hung khí di chuyển qua các tuyến phố hoặc đuổi đánh nhau, chiếm 22,3% là số đối tượng dưới 16 tuổi, 66% đối tượng từ đủ 16 đến 18 tuổi và 11,7% là trên 18 tuổi. Đáng chú ý, chiếm 72,5% trên tổng số đối tượng đang trong độ tuổi đi học nhưng đã bỏ học. Điều này cho thấy, “tội phạm đường phố” không chỉ ngày càng trẻ hóa, mà còn thiếu đi sự quản lý, giáo dục của gia đình dẫn đến lêu lổng, tụ tập và lôi kéo nhau tham gia vào các hành vi vi phạm pháp luật. Đơn cử, trong nhiều đêm trung tuần tháng 11-2024, Công an các đơn vị đã triển khai lực lượng tuần tra, kiểm soát khép kín địa bàn, tổ chức chặn giữ, vây bắt các thanh thiếu niên không đội mũ bảo hiểm, điều khiển xe máy phóng nhanh, lạng lách, đánh võng, có biểu hiện gây rối trật tự công cộng. Hàng trăm đối tượng đã bị “chia cắt”, không để tụ tập thành “bầy đàn” đã được bàn giao cho Công an cơ sở xác minh, xử lý. Điều đáng nói ở đây là, khi các thanh thiếu niên này được đưa về trụ sở cơ quan Công an, cá biệt có những cháu học sinh đang học cấp Trung học cơ sở, khi liên hệ với phụ huynh thì không được (?!). Không biết, những bậc cha mẹ này lúc ấy đang ở đâu, có biết việc con mình điều khiển phương tiện ra đường với đầy rẫy những quy cơ phạm tội ở phía trước (?). Có những “quái xế” phân trần với đủ mọi lý lẽ : “Cháu vừa thi xong nên xin mẹ cho phép lấy xe máy đi chơi”; “Bố mẹ cháu không có nhà nên cháu tự lấy xe đi với bạn”; “Cháu bảo mẹ cho con mượn xe đi chơi một tí”… Không một chút sợ hãi, thậm chí có đối tượng vẫn còn cười cợt khi ở trụ sở cơ quan Công an. Điều này là khó tránh, bởi lẽ, các đối tượng chưa đủ tuổi để nhận thức được hành vi của mình gây ra đối với cộng đồng, xã hội, gia đình và bản thân, cộng thêm việc buông lỏng quản lý, thiếu sự răn đe, giáo dục của phụ huynh.

(Còn nữa)