Việt Nam ngày càng khẳng định vai trò và vị thế trên trường quốc tế

ANTD.VN - 80 năm kể từ khi giành được độc lập sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, từ một quốc gia bị chiến tranh tàn phá, Việt Nam ngày càng có nhiều đóng góp tích cực và chủ động cho cộng đồng quốc tế, qua đó khẳng định vai trò và vị thế trên trường quốc tế cũng như trong các thể chế đa phương.

• Vị thế quốc tế ngày càng tăng cao của Việt Nam

Việt Nam đã hai lần được bầu làm Uỷ viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc

Những chuyển biến mang tính quyết định

Đánh giá về hành trình 80 năm Việt Nam tái thiết, xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước kể từ khi giành được độc lập sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, dẫn đến sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), Giáo sư Carl Thayer - chuyên gia nghiên cứu về Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Australia, Đại học New South Wales cho rằng, quốc gia Đông Nam Á này đã có những chuyển biến rõ rệt mang tính quyết định khi từng bước tạo dựng được vai trò và vị thế trên trường quốc tế.

Từ một quốc gia bị bao vây, cô lập nhưng với phương châm “thêm bạn, bớt thù” và bằng những bước đi chủ động, Việt Nam đã từng bước tháo gỡ những khó khăn, khơi thông cục diện đối ngoại. Từ đó, cải thiện quan hệ với các nước Đông Nam Á; khôi phục quan hệ hữu nghị và láng giềng với Trung Quốc; bình thường hóa quan hệ với Mỹ và các nước phát triển phương Tây; gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Diễn đàn hợp tác kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO)…

Thay vì “chọn bên”, Việt Nam đã thực thi chính sách “4 không”: không tham gia liên minh quân sự; không liên kết với nước này để chống nước kia; không cho nước ngoài đặt căn cứ quân sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt Nam để chống lại nước khác; không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Với chủ trương “là bạn là đối tác tin cậy và là thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế”, “đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ”, đến nay Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao chính thức với 194 quốc gia. Các mối quan hệ này ngày càng đi vào chiều sâu, bền vững hơn, đặc biệt là việc hình thành khuôn khổ quan hệ với 38 quốc gia, trong đó có 13 đối tác chiến lược toàn diện, 10 đối tác chiến lược và 15 đối tác toàn diện.

Trên diễn đàn quốc tế, Việt Nam đã trở thành thành viên của hầu hết cơ chế hợp tác, liên kết đa phương từ cấp độ toàn cầu đến khu vực, sở hữu một mạng lưới hiệp định thương mại tự do (FTA) với hầu hết trung tâm kinh tế - thương mại hàng đầu thế giới. Vai trò và vị thế của Việt Nam ngày càng được khẳng định và nâng cao khi Việt Nam tham gia và đóng góp ngày càng thực chất vào các công việc chung và giải quyết các vấn đề toàn cầu. Từ tham gia, Việt Nam ngày càng chủ động và tích cực đóng góp vào việc định hình các cấu trúc mới, luật chơi mới bằng các sáng kiến, ý tưởng; đóng góp chính sách, nhân lực, tài chính.

Trong mục tiêu vươn lên đóng vai trò nòng cốt, dẫn dắt, Việt Nam đã đảm nhận thành công nhiều trọng trách quốc tế quan trọng, nổi bật như: Chủ tịch ASEAN, Chủ nhà Hội nghị cấp cao APEC, Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc (LHQ), thành viên Hội đồng nhân quyền, Phó chủ tịch Đại hội đồng LHQ, thành viên Ủy ban luật pháp quốc tế LHQ, thành viên Hội đồng thống đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA)... 80 năm kể từ khi giành được độc lập, Việt Nam ngày càng khẳng định rõ hình ảnh một đất nước đang vững bước đi lên với một tư thế mới, tư thế của người làm chủ và biết làm chủ vận mệnh của mình; với một vị thế mới, vị thế của một đất nước độc lập, tự chủ, hòa bình, ổn định đang trên đà phát triển; với một tầm ảnh hưởng mới, ảnh hưởng của một đối tác đang chuyển mạnh từ “tham gia tích cực” lên “chủ động đóng góp xây dựng, định hình các cấu trúc mới, luật chơi mới”, một đối tác luôn có trách nhiệm trong các “sân chơi” khu vực và toàn cầu.

“Quốc gia tầm trung mới nổi”

Có được vai trò và vị thế được thế giới ghi nhận và đánh giá tích cực trên, Việt Nam đã trải qua một hành trình phát triển kinh tế - xã hội đặc biệt ấn tượng, khởi xướng từ công cuộc Đổi mới năm 1986, mở đường cho một giai đoạn phát triển huy hoàng. Sau gần 4 thập kỷ, quy mô kinh tế của Việt Nam đã tăng trưởng gần 106 lần, từ 4,5 tỷ USD vào năm 1986 lên 476,3 tỷ USD ở năm 2024. Theo đó, GDP bình quân đầu người tăng từ 74 USD lên 4.700 USD, gấp hơn 63 lần. Tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 1987-2024 của Việt Nam đạt khoảng 6,67%/năm, thuộc nhóm cao nhất khu vực và thế giới đồng thời đưa Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu tăng trưởng trong nhóm ASEAN - 6.

Một thành tựu nổi bật khác là kết quả giảm nghèo ngoạn mục: tỷ lệ nghèo cùng cực từ 45% năm 1990 đã giảm xuống dưới 1% hiện nay. Các chỉ dấu tiến bộ thể hiện ở khả năng tiếp cận ngày càng tốt hơn của người dân với năng lượng, nước sạch và giáo dục. Đặc biệt, phổ cập giáo dục được xem là minh chứng cho hiệu quả quản trị vĩ mô và cải cách nhất quán mà Đảng, Nhà nước và Chính phủ kiên trì thực hiện. Nhờ những thành tựu đó, Việt Nam đã chính thức ra khỏi nhóm các nước có thu nhập thấp từ năm 2008, vươn lên nhóm nước có thu nhập trung bình vào năm 2017 và đang trên đà gia nhập nhóm các nước có thu nhập trung bình cao.

Ngày nay, các học giả thế giới ngày càng đề cập đến Việt Nam như một “quốc gia tầm trung mới nổi”. Về năng lực, hay sức mạnh của quốc gia trên các chỉ số cơ bản, với gần 100 triệu dân, Việt Nam xếp thứ 15 về dân số trong tổng số gần 200 quốc gia trên thế giới. Về phát triển, Việt Nam đứng trong nhóm 40 quốc gia có nền kinh tế lớn nhất thế giới. Việt Nam cũng nằm trong nhóm 20 nước có quy mô trao đổi thương mại và đầu tư hàng đầu thế giới. Chỉ số phát triển con người (HDI) của Việt Nam luôn ở mức cao trong nhiều năm qua. Trên các chỉ số quan trọng khác là sự ổn định chính trị, tiềm lực quốc phòng - an ninh, ngoại giao, sức mạnh mềm và mức độ hấp dẫn về văn hóa, Việt Nam ngày càng được đánh giá cao. Theo đó, Việt Nam được xem như một quốc gia an toàn, thân thiện hàng đầu, điểm đến ưa thích của du khách và các nhà đầu tư quốc tế. Với 17 hiệp định thương mại tự do (FTA), tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đạt gần 450 tỷ USD, với hơn 41.000 dự án đến từ hơn 143 quốc gia và vùng lãnh thổ, Việt Nam đã trở thành một mắt xích quan trọng trong các chuỗi cung ứng của khu vực châu Á - Thái Bình Dương và thế giới.

Trên phương diện hành vi, Việt Nam được thế giới nhìn nhận như một quốc gia tích cực, có trách nhiệm với cộng đồng quốc tế. Thực tế là sau khi Việt Nam đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương, thông qua việc đảm trách nhiều vị trí tại các tổ chức quốc tế và khu vực như: Liên hợp quốc, ASEAN, APEC, hay bằng các hành động cụ thể như đóng góp lực lượng gìn giữ hòa bình và trung gian tổ chức cuộc gặp Thượng đỉnh Mỹ - Triều Tiên thì vai trò và cách ứng xử của Việt Nam ngày càng được dư luận quốc tế quan tâm nhiều hơn. Có thể khẳng định Việt Nam đã không còn là một nước nhỏ. Ngoại trừ chỉ số thu nhập bình quân đầu người còn ở mức trung bình, Việt Nam đã nằm ở “nhóm nửa trên” về năng lực quốc gia trong so sánh quốc tế.

Thành quả của 80 năm đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là nền tảng vững chắc để dân tộc ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, hiện thực hóa hai mục tiêu chiến lược năm 2030 và 2045 mà Đại hội Đảng XIII đã đề ra.