Xử lý nhà thầu trúng thầu nhưng không thực hiện hợp đồng?

(PLVN) - Bệnh viện quận Tân Bình đã có thông báo vi phạm của nhà thầu tham dự Gói thầu Mua sắm vật tư, hóa chất xét nghiệm năm 2024. Nhìn nhận từ vụ việc này, Chủ đầu tư (bên mời thầu) cần phải tiến hành những biện pháp nào để xử lý các nhà thầu trúng thầu nhưng không thực hiện hợp đồng?

Theo tìm hiểu của phóng viên, Gói thầu Mua sắm vật tư, hóa chất xét nghiệm năm 2024 do Bệnh viện quận Tân Bình làm Chủ đầu tư có giá 11.518.226.482 đồng. Gói thầu bao gồm 126 mặt hàng, được chia làm 48 phần (lô) độc lập.

Sau khi mở thầu, Gói thầu có tổng số 31 nhà thầu tham dự. Trong đó, Công ty Cổ phần kỹ thuật y sinh Anh Em (Công ty Anh Em) tham gia đấu 8 phần của Gói thầu là:

1. PP2400360854 - TEST NHANH SỐT XUẤT HUYẾT

2. PP2400360855 - TEST NHANH HIV

3. PP2400360856 - TEST NHANH MORPHINE

4. PP2400360857 - TEST THỬ MA TÚY TỔNG HỢP

5. PP2400360860 - TEST NHANH CHẨN ĐOÁN HELICOBACTER PYLORI

6. PP2400360861 - TEST NHANH CHẨN ĐOÁN GIANG MAI

7. PP2400360862 - TEST NHANH VIÊM GAN A

8. PP2400360863 - TEST NHANH VIÊM GAN B

Ngày 27/5/2025, Bệnh viện quận Tân Bình đã có Thông báo số 244/BVTB-TMS đến Ngân hàng TMCP Á Châu - Chi nhánh Thủ Đức (ACB Thủ Đức) về việc "thông báo vi phạm của nhà thầu tham dự Gói thầu Mua sắm vật tư, hóa chất xét nghiệm năm 2024".

Theo Bệnh viện quận Tân Bình, đến hết ngày 26/5/2025, Nhà thầu - Công ty Anh Em đã không thực hiện biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng cho Gói thầu Mua sắm vật tư, hoá chất xét nghiệm năm 2024 theo yêu cầu của Bên mời thầu.

Vì vậy, Bệnh viện quận Tân Bình gửi thông báo đến Ngân hàng ACB Thủ Đức về vi phạm của nhà thầu là Công ty Anh Em. Đồng thời, đề nghị được thanh toán số tiền tương đương với giá trị bảo đảm dự thầu của phần (lô) PP2400360860 mà Công ty Anh Em trúng thầu.

Cũng trong ngày 27/5/2025, Bệnh viện quận Tân Bình ra Quyết định số 90/QĐ-BVTB về việc xử lý tình huống Gói thầu: Mua sắm vật tư, hóa chất xét nghiệm năm 2024". Theo đó, Bệnh viện quận Tân Bình đã mời nhà thầu xếp hạng thứ hai để vào hoàn thiện hợp đồng và thực hiện tịch thu bảo đảm thực hiện hợp đồng đối với phần (lô) mà Công ty Anh Em trúng thầu nhưng không thực hiện.

Nhìn nhận về sự việc này, Luật sư Diệp Năng Bình – Trưởng Văn phòng Tinh Thông Luật cho biết, Bảo đảm thực hiện hợp đồng là một trong những nội dung quan trọng trong quá trình thực hiện hợp đồng. Luật Đấu thầu 2023 không giải thích về khái niệm Bảo đảm thực hiện hợp đồng nhưng theo Luật Đấu thầu 2013 thì khái niệm này được nêu chi tiết ở khoản 2 Điều 4 như sau:

“Bảo đảm thực hiện hợp đồng là việc nhà thầu, nhà đầu tư thực hiện một trong các biện pháp đặt cọc, ký quỹ hoặc nộp thư bảo lãnh của tổ chức tín dụng hoặc chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập theo pháp luật Việt Nam để bảo đảm trách nhiệm thực hiện hợp đồng của nhà thầu, nhà đầu tư.”

Điều 68 Luật Đấu thầu năm 2023 về Bảo đảm thực hiện hợp đồng được quy định:

1. Nhà thầu phải thực hiện một trong các biện pháp sau đây để bảo đảm trách nhiệm thực hiện hợp đồng:

a) Đặt cọc;

b) Nộp thư bảo lãnh của tổ chức tín dụng trong nước, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được thành lập theo pháp luật Việt Nam;

c) Nộp giấy chứng nhận bảo hiểm bảo lãnh của doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ trong nước, chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ nước ngoài được thành lập theo pháp luật Việt Nam.

2. Bảo đảm thực hiện hợp đồng được áp dụng đối với nhà thầu được lựa chọn, trừ các trường hợp sau đây:

a) Nhà thầu cung cấp dịch vụ tư vấn;

b) Nhà thầu được lựa chọn theo hình thức tự thực hiện hoặc hình thức tham gia thực hiện của cộng đồng;

c) Nhà thầu thực hiện gói thầu có giá gói thầu thuộc hạn mức chỉ định thầu quy định tại điểm m khoản 1 Điều 23 của Luật này.

3. Nhà thầu được lựa chọn phải thực hiện biện pháp bảo đảm thực hiện hợp đồng trước hoặc cùng thời điểm hợp đồng có hiệu lực.

4. Căn cứ quy mô, tính chất của gói thầu, giá trị bảo đảm thực hiện hợp đồng được quy định trong hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu theo mức xác định từ 2% đến 10% giá hợp đồng.

5. Thời gian có hiệu lực của bảo đảm thực hiện hợp đồng được tính từ ngày hợp đồng có hiệu lực cho đến ngày các bên hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng hoặc ngày chuyển sang thực hiện nghĩa vụ bảo hành đối với trường hợp có quy định về bảo hành. Trường hợp cần gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng, phải yêu cầu nhà thầu gia hạn tương ứng thời gian có hiệu lực của bảo đảm thực hiện hợp đồng trước khi gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng.

6. Nhà thầu không được hoàn trả bảo đảm thực hiện hợp đồng trong các trường hợp sau đây:

a) Từ chối thực hiện hợp đồng khi hợp đồng đã có hiệu lực;

b) Vi phạm thỏa thuận trong hợp đồng;

c) Thực hiện hợp đồng chậm tiến độ do lỗi của nhà thầu nhưng từ chối gia hạn hiệu lực của bảo đảm thực hiện hợp đồng.

Theo Luật sư Bình, đối với trường hợp của Bệnh viện Quận Tân Bình ra Quyết định xử lý tình huống và thông báo đến phía Ngân hàng đối với Công ty Anh Em cần đưa 2 giả thiết:

Thứ nhất, trường hợp Nhà thầu không tiến hành hoặc từ chối tiến hành hoàn thiện hoặc từ chối ký kết hợp đồng thì cách xử lý của Bệnh viện đã phù hợp với các quy định tại Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành (cụ thể là Nghị định số 24/2024/NĐ-CP ngày 27/02/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu).

Thứ hai, trường hợp Nhà thầu không tiến hành hoặc từ chối tiến hành hoàn thiện hoặc từ chối ký kết thỏa thuận khung thì phía Bệnh viện cần xem xét lại. Bởi vì theo các quy định tại Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành thì không phải trường hợp nào cũng bắt buộc phải ký thỏa thuận khung.

Do đó, nếu thuộc trường hợp không bắt buộc phải ký thỏa thuận khung và Nhà thầu đồng ý hoàn thiện, ký kết và thực hiện hợp đồng mà Bệnh viện lại mời Nhà thầu khác thì hành vi của Bệnh viện chưa phù hợp với quy định.

Nếu thuộc trường hợp bắt buộc phải ký thỏa thuận khung nhưng Nhà thầu không đồng ý hoàn thiện, ký kết thỏa thuận khung thì cách xử lý của Bệnh viện đã phù hợp với các quy định tại Luật Đấu thầu 2023 và các văn bản hướng dẫn thi hành, cụ thể là Nghị định số 24/2024/NĐ-CP ngày 27/02/2024 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu.

Luật sư Bình cho rằng, ngoài biện pháp này ra thì về biện pháp để đảm bảo Nhà thầu thực hiện biện pháp bảo đảm, Luật sư Bình cho rằng để bảo vệ quyền lợi của Chủ đầu tư thì Chủ đầu tư nên yêu cầu Nhà thầu phải thực hiện biện pháp bảo đảm trước khi đi đến thỏa thuận, hoàn thiện, ký kết, thực hiện hợp đồng giữa hai bên và điều này hoàn toàn phù hợp với các quy định tại Luật Đấu thầu 2023.