Cần phân bổ cơ cấu nguồn vốn hợp lý cho mục tiêu tăng trưởng 2 con số

(PLVN) - Việt Nam có nhiều lợi thế để đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số nhưng cần lưu ý việc phân bổ cơ cấu nguồn vốn cho hợp lý để vừa đạt mục tiêu, vừa giảm lạm phát.

Nguồn vốn đóng góp đến 40 - 50% cho động lực tăng trưởng

Tại Diễn đàn Thị trường tín dụng và những vấn đề kinh tế vĩ mô, được tổ chức ngày 24/12, dẫn số liệu của Ngân hàng Thế giới, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực cho biết, trên thế giới có 34 nước thoát bẫy thu nhập trung bình nhờ tăng vốn đầu tư, nhập thiết bị về sản xuất và thực hiện đổi mới sáng tạo. Ông cũng nhận định, Việt Nam cũng đang thực hiện các bước như thế này nhưng lưu ý cần sử dụng nguồn lực hợp lý.

“Hiện nguồn vốn đang đóng góp đến 40 - 50% cho động lực tăng trưởng kinh tế, kể cả đối với cả những nước Hàn Quốc, Trung Quốc” - ông Lực nói. Đồng thời, ông  Cấn Văn Lực thông tin, hiện vốn đầu tư đang chiếm khoảng 33,5% GDP nhưng nếu đặt mục tiêu tăng trưởng 10% thì tổng nguồn vốn sẽ chiếm 38 hoặc 39% GDP. Nhưng tìm kiếm nguồn vốn từ đâu sẽ là vấn đề quan trọng.

Các kênh dẫn vốn chính cho nền kinh tế (trừ đầu tư công) bao gồm vốn tín dụng ngân hàng chiếm 50%, vốn từ thị trường chứng khoán chưa nhiều, từ phát hành cổ phiếu (thông qua IPO, phát hành cổ phiếu, thoái vốn...) chiếm tỷ lệ rất nhỏ.

Theo số liệu, hàng năm chỉ huy động được khoảng 100 - 150 nghìn tỷ đồng (tương đương với quy mô của một ngân hàng trung bình), thị trường trái phiếu đóng góp 11 - 12% vốn cho nền kinh tế.

Theo chuyên gia Cấn Văn Lực, tín dụng ngân hàng đang tăng nhanh, cuối năm 2025 dự kiến tăng tương đương 147% GDP. Do đó, ông Lực khẳng định: “Không có cơ sở nào để khẳng định tăng trưởng tín dụng cần tăng gấp đôi tăng trưởng GDP nhưng có cơ sở để đưa ra ngưỡng tín dụng đối với GDP.

Thống kê số liệu ở các nước ASEAN cho thấy mức tối ưu tăng trưởng GDP với tăng trưởng tín dụng là 96,5%. Tăng trưởng tín dụng vượt ngưỡng 100% thì cần lưu ý thận trọng hơn”.

Bởi tín dụng tăng trưởng cao sẽ dẫn đến lạm phát cao, tác động đến kinh tế không nhiều, ít phát huy tác dụng cho thúc đẩy tăng trưởng. Điều này cho thấy, ổn định kinh tế vĩ mô là quan trọng. Và để đạt được sự ổn định về kinh tế vĩ mô cần có cơ cấu tín dụng hợp lý.

“Đây là điều rất quan trọng. Hiện cơ cấu đầu tư cũng rất quan trọng nhưng cơ cấu vốn đầu tư của Việt Nam chưa hợp lý lắm khi 80% đầu tư công hiện nay được dành cho hạ tầng giao thông; y tế và giáo dục chỉ chiếm 15%, KHCN chiếm 0,5%. Do đó, nâng cao hiệu quả đầu tư và chất lượng tăng trưởng là cấp thiết” - ông Lực nhận định.

Cần phân bổ nguồn vốn cho các ngành hiệu quả cao

Ông Lê Xuân Sang - Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới cho rằng, Việt Nam đang có khá nhiều thuận lợi để tăng trưởng 2 con số như lãi suất thấp, nợ công Việt Nam đang ở vị thế tương đối thuận lợi cho đầu tư công do ở mức tương đối thấp so với nhiều nước.

“Nếu tính theo chuẩn mực cũ thì cũng không quá lo ngại” - ông Sang nói. Nhưng cũng có nhiều khó khăn như tăng trưởng tín dụng quá cao, gây rủi ro lạm phát (dù lạm phát ở Việt Nam có dấu hiệu hạ nhiệt khi thương mại điện tử phát triển), nợ xấu tăng trong thời gian gần đây khi từ 2023, tỉ lệ nợ xấu đã cao gần tương đương giai đoạn 2011 - 2013.

TS Cấn Văn Lực cũng đánh giá, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức khi đặt mục tiêu tăng trưởng cao bởi toàn thế giới đang tăng trưởng chậm, kinh tế dễ bị tổn thương do phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, đầu tư nước ngoài; mức độ tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu còn ở mức thấp, tỷ lệ nội địa hóa còn thấp; Kênh huy động vốn lớn nhưng cách phân bổ và hiệu quả chưa được quan tâm đúng mức trong khi vấn đề này rất quan trọng.

Phó Viện trưởng Lê Xuân Sang cũng khẳng định, việc phân bổ nguồn tín dụng không hiệu quả dẫn đến lợi nhuận cận biên trên vốn gần bằng hoặc thấp hơn chi phí tín dụng, từ đó dẫn đến nợ nần không bền vững và mất cân bằng kinh tế, làm suy yếu sự lành mạnh của hệ thống tài chính.

Do đó, để tăng lĩnh vực đầu tư đáp ứng yêu cầu thúc đẩy tăng trưởng cao nói chung và ít gây hệ lụy về lạm phát, kém hiệu quả, ông Sang đề nghị, trước hết cần ưu tiên các ngành Việt Nam có lợi thế so sánh cao, trong đó có ngành năng lượng tái tạo (nhất là điện gió ngoài khơi, mặt trời), hay các ngành năng lượng phục vụ quá trình chuyển đổi số (tiêu hao nhiều nguyên liệu);

Cùng với đó, thúc đẩy phát triển hệ thống thương mại điện tử trong nước và xuyên biên giới để giúp thúc đẩy tăng trưởng nhưng ít gây lạm phát; nghiên cứu tính hữu hiệu trong đầu tư các ngành tương đối mới như kinh tế tầm thấp.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh, quyết liệt hơn và chuyên nghiệp hơn phát triển hệ thống ươm tạo công nghệ giúp tăng năng suất, cạnh tranh và ít gây lạm phát; Xây dựng cơ chế đầu tư nhanh và phục vụ cải cách hành chính thông qua xây dựng nhà công vụ, chuyển đổi công năng các cơ sở nhà văn phòng sang hỗ trợ doanh nghiệp, giúp đầu tư nhanh và sớm ổn định nhân lực địa phương.