Phối cảnh cầu Ba Láng, một trong các gói thầu của Dự án Đường vành đai phía Tây TP. Cần Thơ.

Gói thầu trăm tỷ, tiết kiệm thấp sau đấu thầu

Ông Nguyễn Hoàng Tùng, Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải Cần Thơ vừa ký quyết định phê duyệt kết quả đấu thầu Gói thầu 16: Thi công xây dựng đường và các cầu (đoạn Km03+000-Km06+080) (bao gồm dự phòng phí), thuộc Dự án Đường vành đai phía Tây TP. Cần Thơ (nối Quốc lộ 91 và Quốc lộ 61C).

Đây là Dự án thuộc nhóm A, loại công trình: đường đô thị, đường phố gom, công trình giao thông cấp II (tốc độ thiết kế 50 km/h). Dự án được xây dựng đi qua các địa phương: quận Ô Môn, quận Bình Thủy, huyện Phong Điền, quận Ninh Kiều và quận Cái Răng. Với tổng chiều dài đoạn tuyến khoảng 19,4 km, trong đó có 24 vị trí cầu trung và nhỏ, 1 vị trí cầu lớn (bao gồm 49 đơn nguyên cầu) và các cống thoát nước theo địa hình.

Điểm đầu giao với Quốc lộ 91 (tại Km20+370 Quốc lộ 91) và giao với Đường tỉnh 922, còn điểm cuối giao với Quốc lộ 61C (tại Km1+400 Quốc lộ 61C). Theo Sở Giao thông vận tải TP. Cần Thơ - chủ đầu tư, tổng mức đầu tư dự án hơn 3.837 tỷ đồng, trong đó, ngân sách trung ương là 2.000 tỷ đồng, còn lại là ngân sách địa phương và huy động các nguồn vốn khác là 1.392 tỷ đồng.

Sở cũng cho biết, dự kiến thời hạn hoàn thành toàn bộ dự án vào năm 2026. Mới đây, ngày 17/11, chính quyền Cần Thơ đã tổ chức Lễ khởi công các gói thầu thuộc Dự án đường vành đai phía Tây TP. Cần Thơ.

Trở lại với Gói thầu 16, đây là gói thầu có giá dự toán 620.338.865.034 đồng (hơn 620 tỷ đồng). Hình thức lựa chọn nhà thầu là đấu thầu rộng rãi (trực tiếp), theo phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ. Đây là loại hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh. Thời gian thực hiện 900 ngày.

Sau khi nộp hồ sơ dự thầu, Liên danh Công ty CP Tập đoàn Phú Tài miền Trung – Công ty TNHH MTV Quốc Đại – Công ty CP Xây dựng Hạ tầng CII được lựa chọn là đơn vị thực hiện với giá trúng thầu 619.965.754.558 đồng, tương ứng giảm 373.110.476 đồng (hơn 373 triệu đồng) cho ngân sách nhà nước.

Với quy mô “khủng” của dự án, cũng như giá trị của gói thầu và tỷ lệ giảm giá quá “mỏng manh” chỉ có 0,06%, hơn tuần nay, dư luận đang dồn sự chú ý vào Liên danh nhà thầu trên.

CEE – thành viên hoạt động kém hiệu quả nhất của CII

Nổi bật trong đó, Công ty CP Xây dựng Hạ tầng CII vốn là thương hiệu được nhiều người biết tới. Đây là công ty con của Công ty CP Đầu tư Hạ tầng Kỹ thuận TP.HCM (HOSE: CII), và từng có thời gian dài niêm yết, giao dịch cổ phiếu trên sàn chứng khoán với mã CEE.

Theo tìm hiểu, CEE tiền thân là Công ty Đầu tư và Kinh doanh Công trình Giao thông 565, doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Bộ Giao thông vận tải, thành lập năm 2000. Doanh nghiệp hoạt động chính trong lĩnh vực xây dựng, lắp đặt, sửa chữa các công trình hạ tầng giao thông, nước, công nghiệp, dân dụng.

Năm 2007, CII bắt đầu nhảy vào thâu tóm 30% cổ phần. Kể từ đó, CEE tập trung tham gia xây dựng các công trình giao thông, hạ tầng do CII làm chủ đầu tư. Năm 2013, CII tăng tỷ lệ sở hữu lên quá bán và biến CEE thành công ty con, đồng thời đổi tên như hiện tại.

Ngày 15/5/2017, CEE chính thức “chào sàn” HOSE với giá tham chiếu 22.300 đồng/cổ phiếu, trên 41,5 triệu cổ phiếu đăng ký giao dịch. Đến tháng 7/2022, CEE bất ngờ hủy niêm yết tự nguyện trên HOSE trong bối cảnh tình hình kinh doanh sa sút.

Sau gần 5 năm lên sàn, tháng 7/2022, CEE bất ngờ hủy niêm yết tự nguyện trên HOSE trong bối cảnh tình hình kinh doanh sa sút.

Theo số liệu hợp nhất, dưới sự điều hành của CII, CEE tỏ ra khó nhọc trong việc tìm kiếm lợi nhuận. Ngay cả khi doanh thu đạt đỉnh 1.183 tỷ đồng năm 2018, chi phí giá vốn cũng đột ngột tăng theo và xóa sạch sự khả quan này, dẫn tới lợi nhuận sau thuế chỉ còn 4 tỷ đồng, giảm mạnh 95% so với năm trước đó.

Đã như vậy, CEE gánh lỗ đến 63,7 tỷ đồng ở năm kế tiếp, nguyên nhân bởi doanh thu giảm gần một nửa xuống còn 684 tỷ đồng.

Đáng nói năm 2020, ngược dòng với làn sóng suy thoái toàn cầu, CEE vượt qua ảnh hưởng của đại dịch Covid và công bố kết quả kinh doanh tích cực với 827 tỷ đồng doanh thu và 28 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế. Điều này khá bất ngờ bởi nhóm ngành xây dựng, phát triển hạ tầng - được xem là chịu tác động nặng nề nhất.

Năm 2021, sự ảm đạm quay lại bao trùm CEE, doanh thu và cả lợi nhuận đều đồng loạt giảm sâu, lần lượt về còn 604 tỷ đồng và 4,1 tỷ đồng.

Không chỉ tình hình kinh doanh kém sắc, bên cạnh đó, cấu trúc vốn của CEE cũng đang khá èo uột. Cuối năm 2021, CEE ghi nhận 1.700 tỷ đồng nợ phải trả, trong khi vốn chủ sở hữu ở mức 434 tỷ đồng. Tổng nợ vay của doanh nghiệp rất cao, với 1.015 tỷ đồng vay ngắn hạn và 214 tỷ đồng vay dài hạn, tương ứng dư nợ cao gấp 3 lần vốn tự có.

CEE có xu hướng tăng cường vay mượn trong 3 năm gần đây (2019-2021), nguyên do là để bù đắp dòng tiền kinh doanh liên tục thiếu hụt vì âm nặng. Có thể nói, khả năng sinh lợi hạn chế, việc ngày càng sống dựa vào nợ vay là tác nhân đẩy tình hình ở CEE trở nên căng thẳng.

Phú Tài Miền Trung: Nhà thầu ‘gốc’ Hà Tĩnh, thành danh đất Cần Thơ

Ngoài CEE, Tập đoàn Phú Tài Miền Trung (gọi tắt là Phú Tài Miền Trung) cũng thu hút sự quan tâm của giới kinh doanh khu vực Cần Thơ. Vốn là doanh nghiệp kín tiếng trên truyền thông, song với danh sách trúng thầu với trị giá lên tới trên 3.000 tỷ đồng, Phú Tài Miền Trung là nhà thầu “máu mặt” đất Cần Thơ.

Được biết, Phú Tài Miền Trung thành lập năm 2002, trụ sở chính tại xã Thạch Trung, TP. Hà Tĩnh, tỉnh Hà Tĩnh. Ngành nghề kinh doanh chính là hoạt động kiến trúc và tư vấn kỹ thuật có liên quan, xây dựng, bất động sản, khai thác đá, cát, sỏi.

Vốn điều lệ của Công ty đạt 50 tỷ đồng, trong đó, ông Nguyễn Hải Lam (SN 1970) nắm lượng cổ phần chi phối, đồng thời giữ cương vị Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc.

Mặc dù trải qua 20 năm hoạt động, Phú Tài Miền Trung thực chất chỉ “phất” lên khoảng vài năm gần đây, nhờ trúng các gói thầu xây dựng có giá trị. Chẳng hạn, năm 2019, Phú Tài Miền Trung trúng Gói thầu: Thi công xây lắp và thiết bị công trình (bao gồm chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí hạng mục chung) do Chi cục thủy lợi TP. Cần Thơ làm chủ đầu tư/trực tiếp mời thầu.

Tại gói thầu này, doanh nghiệp trúng thầu “sát giá” với 32.212.989.000 đồng (hơn 32,2 tỷ đồng), thấp hơn 1 tỷ đồng so với giá dự toán.

Cùng năm đó, Phú Tài Miền Trung trúng thêm gói thầu 81 tỷ đồng từ Chi cục Thủy lợi TP. Cần Thơ, đồng thời được lựa chọn tại 2 gói thầu nữa tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng TP. Cần Thơ với tổng giá trị 283 tỷ đồng. Lũy kế cả năm, các hợp đồng xây lắp giữa Phú Tài Miền Trung và chính quyền TP. Cần Thơ đạt gần 400 tỷ đồng.

Sang năm 2020, Chi cục Thủy lợi TP. Cần Thơ tiếp tục lựa chọn Phú Tài Miền Trung thực hiện 2 gói thầu khác có tổng giá trị 54 tỷ đồng. Nhìn chung, vì là năm đại dịch bùng phát dữ dội, phức tạp nên hoạt động đấu thầu diễn ra khá ảm đạm.

Ngay khi dịch bệnh đã chìm lắng và cơ bản được khống chế, từ năm 2021 đến thời điểm hiện tại, Phú Tài Miền Trung vươn lên bứt phá với việc giành chiến thắng tại 11 gói thầu, đến từ Chi cục Thủy lợi TP. Cần Thơ, Ban Quản lý dự án 1 tỉnh Sóc Trăng, Ban Quản lý dự án 2 tỉnh Sóc Trăng, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Lộc Hà, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình giao thông tỉnh Hà Tĩnh… với tổng giá trị khoảng 2.400 tỷ đồng.

Phú Tài Miền Trung và các cộng sự thắng lợi khá trọn vẹn khi bỏ giá “sát nút” so với giá dự toán của phần lớn gói thầu kể trên.

Tổng hợp BCTC của các doanh nghiệp.

Theo tài liệu của phóng viên, từ năm 2019 về trước, hồi Phú Tài Miền Trung chưa chuyển mình thành nhà thầu trúng gói thầu khủng, doanh thu thuần của DN này chỉ “lẹt đẹt” ở mức vài chục tỷ đồng, điển hình 2018 là 25 tỷ đồng. Khác biệt là 3 năm sau đó (2019-2021), doanh thu nhà thầu này nhanh chóng cải thiện và tăng vọt lên 103 tỷ đồng, 202 tỷ đồng và 153 tỷ đồng.

Điểm đáng lưu tâm, lợi nhuận công bố của Phú Tài Miền Trung rất thấp, chỉ vẻn vẹn 99 triệu đồng, 309 triệu đồng và 250 triệu đồng trong cùng giai đoạn. Tương đương tỷ suất sinh lợi trên doanh thu là 0,1%, tức làm ra cả 1.000 đồng mới có lãi 1 đồng.

Ngoài Phú Tài Miền Trung, ông Nguyễn Hải Lam còn đứng tên tại Công ty TNHH Halavico và Công ty CP Thương mại và Dịch vụ Home Land - các doanh nghiệp cùng có địa tại TP. Hà Tĩnh.

Quốc Đại - nhà thầu ‘quen mặt’ của Cần Thơ

Trong Liên danh nhà thầu trúng gói xây dựng 619 tỷ đồng từ Sở Giao thông vận tải TP. Cần Thơ nêu trên, sẽ là thiếu sót nếu không nhắc đến Công ty TNHH MTV Quốc Đại (Công ty Quốc Đại) - nhà thầu quen thuộc với chính quyền TP. Cần Thơ.

Công ty Quốc Đại được lèo lái bởi bà Trần Thị Thu Thủy (SN 1970), Giám đốc kiêm người đại diện theo pháp luật. Đại bản doanh của Công ty Quốc Đại nằm ở tỉnh Hậu Giang, cũng là nơi thường trú của bà Thủy.

Theo thống kê trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Công ty Quốc Đại trúng gói thầu xây lắp đầu tiên tại Ban Quản dự án đầu tư xây dựng 2 TP. Cần Thơ trị giá 12.589.678.000 đồng (12,5 tỷ đồng) hồi tháng 9/2017. Với tỷ lệ giảm giá chưa đầy 0,5% cho gói thầu chục tỷ, Công ty Quốc Đại tự tin tham dự thêm nhiều gói thầu khác và liên tiếp giành chiến thắng.

Trúng các gói thầu lên đến chục nghìn tỷ đồng, song lợi nhuận công bố của nhà thầu đều "bé hạt tiêu".

Từ năm 2017 - đến nay, Công ty Quốc Đại đã trúng đến 35 gói thầu (trong vai trò độc lập hoặc liên danh), tổng giá trị trên 1.700 tỷ đồng và chỉ trượt thầu hai lần tại Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất quận Cái Răng. Trong cả hai lần đó, Công ty Quốc Đại đều ngậm ngùi chịu thua trước Công ty CP Xây dựng Phúc Hậu.

Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất quận Cái Răng vốn cũng là chủ đầu tư/bên mời thầu quen thuộc của Công ty Quốc Đại, với tổng cộng 6 lần trúng thầu, trị giá gần 180 tỷ đồng. Tiếp đến là Ban Quản lý dự án và Phát triển quỹ đất quận Ô Môn (trúng 5 gói thầu), Ban Quản lý dự án và phát triển quỹ đất quận Bình Thủy (trúng 3 gói thầu)... với tỷ lệ tham dự và trúng thầu tuyệt đối.

Theo dữ liệu phóng viên thu thập, Công ty Quốc Đại làm nên những thành tích nổi trội như vậy với số vốn điều lệ "hạt tiêu"... 8 tỷ đồng.

Trong khi đó, ba năm gần đây (2019-2021), trung bình mỗi năm doanh thu thuần của nhà thầu rơi vào khoảng 190 tỷ đồng, lợi nhuận thu về trên 1 tỷ đồng.

Vốn tự có khiêm tốn, cộng thêm 15 tỷ đồng lợi nhuận sau thuế chưa phân phối, vốn chủ sở hữu của Công ty Quốc Đạt cũng chỉ đạt 23 tỷ đồng tại thời điểm 31/12/2021. Nhằm thu xếp nguồn lực thực hiện các gói thầu trên, nhà thầu buộc phải gọi vốn từ bên ngoài, qua đó nợ phải trả tăng lên 175 tỷ đồng, gấp 7,6 lần vốn chủ sở hữu suốt nhiều năm qua.

Trong số chủ nợ lớn nhất của Công ty Quốc Đại là những nhà băng như: Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB) - Chi nhánh Cần Thơ và Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) - Chi nhánh Hậu Giang.

Nguồn: Kinh tế chứng khoán