“Bỗng dưng” mất đất?

Ngày 11/01/2022, TAND tỉnh Hòa Bình đã xét xử sơ thẩm công khai vụ án hành chính thụ lý số: 16/2020/TLST-HC ngày 27 tháng 8 năm 2020 về việc kiện Quyết định hành chính, theo quyết định đưa vụ án ra xét xử sơ thẩm số 29/QĐXXST-HC ngày 27/12/2021.

Người khởi kiện trong vụ án là bà Khà Thị Thủy (SN 1967) trú tại xã Chiềng Châu, huyện Mai Châu (Hòa Bình).

Theo đơn khởi kiện ngày 06/08/2020 và đơn khởi kiện bổ xung ngày 04/10/2021 của bà Khà Thị Thủy và người đại diện theo ủy quyền trình bày, bà Thủy và chồng Lường Quang Giáp có tài sản chụng là quyền sử dụng đất số 00004 cấp năm 1997 với tổng diện tích là 1847,1m2. Trong đó đất trồng lúa là 841,1m2 và đất màu là 1006m2.

Năm 2004, UBND huyện Mai Châu ban hành quyết định số 328/QĐ – UB ngày 20/05/2004 về việc cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng 160m2 đất màu sang đất thổ cư theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số 887R364577, cấp ngày 08/06/2004. Sau khi được chuyển thì diện tích đất màu còn lại là 846m2.

Năm 2005 chồng bà Thủy đi cải tạo và bà Thủy đi cải tạo từ năm 2009 đến năm 2017 thì được trả tự do trước hạn. Khi trở về địa phương thì được biết toàn bộ diện tích 846m2 đất màu đang bị Công ty Khoa Thanh sử dụng và được UBND tỉnh cho thuê, trả tiền hàng năm từ năm 2010, diện tích cho thuê là 917m2 để sử dụng vào mục đích sản xuất, kinh doanh, được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ngày 05/04/2010.

Quá trình làm việc với UBND tỉnh thì bà Thủy mới biết quyết định số 420/QĐ – UBND ngày 26/03/2010 về việc thu hồi đất của gia đình và cho Công ty Khoa Thanh thuê.

Quyết định cho thuê đất là... đúng

Tại phiên tòa, bên bị kiện, người có nghĩa vụ và quyền lợi liên quan, người làm chứng, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị kiện… đều khẳng định về trình tự, thủ tục hồ sơ đến khi UBND tỉnh ban hành quyết định số 420/QĐ - UBND ngày 26/03/2010 cho Công ty Khoa Thanh thuê đất đều được thực hiện đúng quy định pháp luật.

UBND huyện Mai Châu (Hòa Bình) với vai trò là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan cho biết, quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 26/03/2010 của UBND tỉnh Hòa Bình về việc thu hồi đất và Công ty Khoa Thanh xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh và bán hàng truyền thống là đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật. Căn cứ nguồn gốc của đất thấy rằng vị trí thửa đất màu 1006m2 đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hộ ông Giáp (bà Thủy) chưa được đo đạc địa chính (không có số tờ bản đồ, số thửa) và Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không có sứ đồng nên không xác định được vị trí đất màu dựa trên hồ sơ địa chính… Đồng thời khẳng định, vị trí của thửa đất 160m2 được chuyển mục đích sử dụng không đúng với vị trí của thửa đất màu 1006m2.

Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hòa Bình cũng khẳng định hồ sơ cho Công ty Khoa Thanh thuê đất được thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật nên việc bà Thủy khởi kiện yêu cầu hủy một phần quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 26/03/2010 của UBND tỉnh và một phần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cấp cho Công ty Khoa Thanh là không đúng. Đề nghị TAND tỉnh Hòa Bình bác bỏ toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Khà Thị Thủy.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị kiện, ông Nguyễn Văn Sáu - Phó Giám đốc Sở tư pháp và ông Nguyễn Phương Đông - Phó giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hòa Bình trình bày: Quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 26/03/2010 của UBND tỉnh Hòa Bình là khách quan, đúng trình tự, thủ tục theo quy  định của pháp luật. Vì vậy, việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty Khoa Thanh thuê là đúng.

Đối với quá trình cấp giấy chứng nhận và chuyển mục đích sử dụng đất cho hộ bà Khà Thị Thủy, theo UBND tỉnh Hòa Bình: Năm 1997, ông Lường Quang Giáp được UBND huyện Mai Châu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tổng diện tích 1.847,1m2. Thửa đất cuối cùng, không có số thửa, không có tờ bản đồ, chỉ ghi diện tích 1006m2 đất màu. Thời hạn sử dụng đất từ tháng 5/1995 đến tháng 5/2015, địa chỉ tại Hợp tác xã Mỏ, xã Chiềng Châu, huyện Mai Châu.

Ngày 05/03/2004, hộ bà Khà Thị Thủy có đơn xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được chủ tịch UBND xã Chiềng Châu xác nhận; Đơn xin đăng ký biến động đất đai gửi UBND xã Chiềng Châu diện tích 1006m2, không có số thửa, tờ bản đồ, mục đích trồng màu, nay xin chuyển mục đích sử dụng một phần đất màu sang đất thổ cư, diện tích 160m2, UBND xã đã xác nhận ngày 15/03/2004.

Sau khi, UBND xã Chiềng Châu có tờ trình số 28/TT - UB gửi UBND huyện Mai Châu, kèm theo trích lục bản đồ. Ngày 26/08/2004, phòng Địa chính Nông nghiệp xác nhận hồ sơ đủ điều kiện chuyển mục đích. Sau khi hoàn thiện các thủ tục hồ sơ ngày 20/05/2004, UBND huyện Mai Châu ban hành Quyết định số 328/QĐ-UB cho phép hộ bà Khà Thị Thủy chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp trồng màu sang đất thổ cư, diện tích 160m2 thời hạn sử dụng lâu dài.

Huyện Mai Châu thừa nhận chuyển đổi đất sai cho người kiện?

Liên quan đến phần đất của bà Khà Thị Thủy, ngày 08/06/2004, UBND huyện Mai Châu ban hành Quyết định số 405/QĐ-UB về việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, số giấy chứng nhận R364577 cho bà Khà Thị Thủy với diện tích là 160m2, mục đích sử dụng đất là đất thổ cư, thời hạn sử dụng lâu dài, không có số thửa, không có tờ bản đồ và địa danh, vị trí thửa đất ở đâu.

Như vậy, việc UBND huyện Mai Châu cho phép chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp (trồng màu) sang đất thổ cư diện tích là không đúng quy định của pháp luật về đất đai. Vì biên bản xét duyệt của Hội đồng đăng kí đất đai là năm 2003 có trước khi hộ bà Khà Thị Thủy có đơn xin chuyển mục đích sử dụng đất, hồ sơ không có trích lục, trích đo thửa đất, không có vị trí số tờ bản đồ, số thửa, không thể hiện trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.

Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Lường Quang Giáp và các hộ tại xóm Mỏ cùng thời điểm năm 1997 có cùng diện tích đất màu là 1006m2 không ghi vị trí đất tại đâu nhưng trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của ông giáp có ghi vị trí đất là Hồ Mỏ Luông và sửa chữa thời hạn sử dụng đất từ năm 2015 thành năm 2045 dẫn đến việc Ủy ban nhân dân huyện Mai Châu cho phép chuyển mục đích sử dụng đất không đúng vị trí đất màu được giao.

Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của Ủy ban nhân dân huyện Mai Châu, ông Khà Văn Thảnh – Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mai Châu trình bày: Thực trạng quản lý đất đai những năm trước đây còn lỏng lẻo, việc kê khai cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trên cơ sở người dân tự kê khai và chịu trách nhiệm. Vì vậy dẫn đến việc đã đồng ý cho bà Thủy chuyển đổi không đúng loại đất, vị trí đất. Ông Thảnh giữ nguyên quan điểm giải quyết vụ án tại công văn số 1517/UBND – VP ngày 06/11/2020 và Công văn số 1571/UBND – TNMT ngày 30/09/2021 của Ủy ban nhân dân huyện Mai Châu.

Theo đại diện VKSND tỉnh Hòa Bình, căn cứ theo các chứng cứ, tài liệu có trong hồ sơ vụ án đã được thẩm tra tại phiên tòa; căn cứ kết quả tranh luận tại phiên tòa; trên cơ sở ý kiến trình bày của các bên đương sự nhận thấy, Chủ tịch UBND tỉnh Hòa Bình ban hành Quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 26/03/2010 là đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật nên việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất BA668036 cho Công ty Khoa Thanh thuê là có căn cứ, đúng pháp luật. Do đó yêu cầu khởi kiện của bà Khà Thị Thủy là không có căn cứ. Đề nghị Hội đồng xét xử bác toàn bộ đơn khởi kiện của bà Thủy.

Tại phiên tòa, HĐXX cho rằng, quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 26/03/2010 của UBND tỉnh Hòa Bình là quyết định thu hồi đất và cho Công ty Khoa Thanh thuê cơ sở sản xuất, kinh doanh và bán hàng truyền thống. UBND tỉnh Hòa Bình ban hành quyết định là đúng thẩm quyền theo quy định tại Điều 44 Luật Đất đai năm 2003, sửa đổi năm 2009. Việc UBND tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho Công ty TNHH một thành viên Khoa Thanh đúng trình tự, thủ tục và thẩm quyền theo quy định tại Điều 37 Luật Đất đai năm 2003, sửa đổi năm 2009. Vì vậy yêu cầu này của bà Thủy là không có cơ sở chấp nhận.

Kết thúc phiên tòa, HĐXX tuyên, không có căn cứ để chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Khà Thị Thủy. Bác bỏ toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Khà Thị Thủy về việc yêu cầu hủy một phần Quyết định số 420/QĐ-UBND ngày 26/03/2010 của UBND tỉnh Hòa Bình, hủy một phần giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất BA668036 mang tên Công ty TNHH một thành viên Khoa Thanh do UBND tỉnh Hòa Bình cấp ngày 05/04/2010 và trả lại hiện trạng ban đầu diện tích 649,9m2 đất màu do Ủy ban nhân dân huyện Mai Châu cấp tháng 11/1997 mang tên Lường Quang Giáp.

Theo UBND tỉnh Hòa Bình, về trình tự, thủ tục hồ sơ cho Công ty Khoa Thanh thuê đất: Ngày 16/06/2009, Công ty Khoa Thanh có đơn xin thuê đất gửi UBND tỉnh Hòa Bình. Ngày 18/06/2009, UBND xã Chiềng Châu họp xác định mặt bằng diện tích xin thuê đất.

Ngày 25/06/2009, UBND xã Chiềng Châu họp Hội đồng đăng ký đất đai mở rộng nhất trí cho Công ty Khoa Thanh thuê để thực hiện dự án. Ngày 06/07/2009, UBND xã Chiềng Châu có trình tờ số 66/TTr – UBND về việc phê duyệt kế hoạch xin thuê đất tại xóm Mỏ.

Ngày 10/09/2009, UBND huyện Mai Châu có công văn về việc xin chủ trương thu hồi đất để lập hồ sơ xin giao đất, thuê đất xây dựng cơ sở kinh doan dịch vụ.

Ngày 09/11/2009, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh có công văn gửi UBND tỉnh đề xuất chỉ đạo các nghành liên quan xem xét, cho ý kiến việc Công ty Khoa Thanh thuê đất để xây dựng cơ sở sản xuất và bán hàng truyền thống.

Ngày 18/11/2009, UBND tỉnh giao Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn đơn vị xin thuê đất thực hiện dự án theo quy định. Ngày 10/02/2010, UBND  tỉnh có công văn số 196/UBND – ĐT đồng ý cho Công ty Khoa Thanh thuê khoảng 930m2 tại xóm Mỏ.

Ngày 08/04/2010, hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng huyện Mai Châu có công văn số 03/CV – GPMB gửi Sở Tài nguyên và Môi trường báo cáo qua kiểm tra, xem xét lô đất, Công ty Khoa Thanh thuộc đối tượng không phải bồi thường về đất vì nguồn gốc đất là đất đồi chưa sử dụng do UBND xã Chiềng Châu quản lý, không có cây cối hoa màu trên đất, đề nghị Sở Tài nguyên và Môi trường xem xét làm thủ tục giao đất tại thực địa cho Công ty theo quy định.

Ngày 26/03/2010, UBND tỉnh ban hành quyết định số 420/QĐ – UBND về việc thu hồi đất và cho Công ty Khoa Thanh xây dựng cơ sở sản xuất, kinh doanh và bán hàng truyền thống.

Ngày 29/04/2010, Ban Chỉ đạo bồi thường giải phóng mặt bằng và hỗ trợ tái định cư có Công văn số 10/BCĐ đề nghị Hội đồng giải phóng mặt bằng huyện Mai Châu triển khai thực hiện. Sau khi có Quyết định thu hồi đất và văn bản về bồi thường giải phóng mặt bằng, Sở Tài nguyên và Môi trường tiến hành bàn giao đất trên thực địa xác định đơn giá thuê đất cho Công ty, thực hiện việc ký hợp đồng thuê đất và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định.

Nguồn: Phapluatplus.vn